Hoe uit het abstracte denken zich bij hoogbegaafde kleuters en wat doe je?
Op verschillende momenten werd ik deze week geconfronteerd met het ‘abstracte denken’ van een jong hoogbegaafd kind. Vragen van kleuters: “Hoe voelt het leven?” of “Waar is de hemel als er geen wolken zijn?” Op zulke vragen weet je als ouder of leerkracht niet altijd meteen een antwoord. Ze negeren is zeker niet aan te bevelen. Je kan het best een luisterende houding aannemen. Waar nodig kan je toelichting geven en indien nodig kan je samen opzoekwerk verrichten. De kleuter zal vanuit ongeduld graag meteen antwoord krijgen, maar dat is door de drukte van de dag niet altijd mogelijk. Laat weten binnen welk tijdspanne je op de vraag terugkomt. Kom je belofte dan ook na! Benoem ook de emoties die gepaard gaan met het onderwerp. Tracht ze taal te geven en ga na wat de emotie teweeg brengt in het gedrag van het kind. Probeer rust te vinden. Vraag op het einde van het gesprek feedback: “Heb je het gevoel dat je vraag beantwoord is? Waarom wel / niet?” Rond het gesprek af zodat het kind rust ervaart.
Lucas is erg introspectief en denkt diep na over de wereld om hem heen. Op een dag vraagt hij zich af: “Hoe voelt het leven?” Hij probeert het concept van “leven” te begrijpen, niet alleen als een biologisch proces, maar ook op een meer filosofisch niveau. Hij overweegt hoe het is om bewust te zijn, emoties te ervaren en te groeien als persoon. Lucas begint abstracte ideeën te verkennen en stelt vragen zoals “Waarom zijn sommige mensen gelukkig en anderen niet?” of “Wat betekent het om echt te leven?” Dit illustreert het abstracte denkvermogen van hoogbegaafde kleuters, omdat ze zich bezighouden met complexe concepten en proberen te begrijpen wat het betekent om mens te zijn.
Sofia is gefascineerd door de lucht en observeert vaak de wolken en de blauwe hemel. Op een heldere dag zonder wolken vraagt ze zich af: “Waar is de hemel als er geen wolken zijn?” Ze begint abstract te denken en beseft dat de hemel niet afhankelijk is van de wolken, maar een concept is dat de hele lucht omvat. Ze begint na te denken over de grootsheid van het universum en vraagt zich af of de hemel hetzelfde is, zelfs als er geen wolken zijn om naar te kijken. Dit laat zien hoe hoogbegaafde kleuters abstracte concepten kunnen verkennen en vragen kunnen stellen die buiten de directe waarneming liggen.
Deze voorbeelden illustreren hoe hoogbegaafde kleuters vaak dieper nadenken over de wereld om hen heen en vragen stellen die verder gaan dan oppervlakkige observaties. Ze zijn nieuwsgierig naar complexe onderwerpen en proberen abstracte concepten te begrijpen op een manier die typerend is voor hun cognitieve capaciteiten.
