Is een IQ-test nu echt het ultieme middel om hoogbegaafdheid te identificeren? Het antwoord is eenvoudig: NEE. En wel om deze redenen:
Beperkingen van IQ-tests
Veel IQ-tests zijn oorspronkelijk niet ontworpen om hoge scores te meten. Bij jonge kinderen kunnen IQ-tests nog vrij accuraat zijn omwille van het minder talige karakter van de vragen, maar naarmate ze ouder worden, worden prestaties vaker onderschat. Dit kan leiden tot het niet zien van het ware potentieel en dus het missen van belangrijke zorgbehoeften.
Mismatch met het denkprofiel van hoogbegaafden:
Hoogbegaafden interpreteren eenvoudige vragen soms als complex en complexe vragen als simpel. Dit leidt regelmatig tot afwijkende antwoorden die niet passen binnen de standaard meetlat van de test.
Sociale en emotionele ontwikkeling:
Hoogbegaafde leerlingen hebben unieke sociale en emotionele behoeften. Zonder aandacht voor deze aspecten kunnen cognitieve capaciteiten onderbenut blijven. Deze twee elementen worden niet meegenomen in een IQ-test. Er is dus een meer holistische kijk nodig om het hoogbegaafde profiel te zien.
Klik met de psycholoog:
Zonder een klik met de psycholoog kan een leerling zich niet veilig voelen, wat het testresultaat beïnvloedt.
Tijdsdruk:
Bij sommige vragen in IQ-tests wordt gewerkt met strikte timings, wat extra druk oplevert voor hoogbegaafde leerlingen en hun prestaties kan ondermijnen.
Kosten en accuraatheid:
IQ-tests zijn vaak duur en bieden niet altijd een waarheidsgetrouw beeld van het kind.
Wat is dan wél zinvol?
Om hoogbegaafdheid te herkennen, moet er verder gekeken worden dan alleen het cognitieve aspect. Hoogbegaafde leerlingen presenteren zich niet altijd als ‘sterke presteerders’; veel van hen zijn onderpresteerders en blijven onder de radar. Dit heeft gevolgen voor hun persoonlijke ontwikkeling en zelfbeeld.
Wat kunnen leraren doen?
Het is normaal om als leraar onzekerheid te voelen in het herkennen van hoogbegaafdheid. Dit onderwerp komt immers niet standaard in de lerarenopleiding aan bod. Kun je het nog aan om in de veelheid van differentiatievragen elk kind dat ene stukje extra te bieden? Hoe organiseer je dat?
Ontzorg jezelf: leer hoogbegaafdheid herkennen
Wil je ondersteuning bij het signaleren en herkennen van hoogbegaafdheid in jouw klas of school? We bespreken ook waarom en wanneer een IQ-test wel zinvol kan zijn en je krijgt inzichten die verder gaan dan het klassieke testresultaat.
Wat kunnen ouders doen?
Ga in gesprek met een expert hoogbegaafdheid. Die kan doorgaans een goede indicatie geven of er al dan niet sprake is van hoognbegaafdheid. Ga samen met de expert het gesprek op school aan en probeer interventies vanuit de specifieke noden te installeren. Tracht de school te overtuigen van het feit dat een IQ-test NIET nodig is en bespaar je de kosten.
